Τοποθεσία

Στο λόφο του προφήτη Ηλία λίγα χιλιόμετρα ανατολικά από τη Σπάρτη και απέναντι από τον Ευρώτα συναντούμε ένα από τα πιο σπουδαία ιερά της Σπάρτης, ένα χώρο με πολύτιμα μυκηναϊκά λείψανα. Η Θεράπνη είναι η δεύτερη μετά τις Αμύκλες προϊστορική θέση που κατοικούνταν από την πρώιμη εποχή του χαλκού. Το όνομα Θεράπνη πήρε από την κόρη του Λέλεγα. Σε μικρή απόσταση δυτικά της μυκηναϊκής εγκατάστασης της Θεράπνης κατασκευάστηκε στα ιστορικά χρόνια το επιβλητικό ιερό στο οποίο λατρεύονταν ως Θεοί ο Μενέλαος και η Ελένη. Η ανασκαφή που έκανε η Αγγλική Σχολή έφερε στο φως ένα πραγματικά περίεργο οικοδόμημα. Πρόκειται για ένα μεγάλο πυραμιδοειδές βάθρο που υψώνεται στην κορυφή του λόφου και σχηματίζει ένα είδος βάσης για το ναό, κατασκευασμένο με μεγάλες πέτρες, καλά δουλεμένες. Σώζεται ακόμη το βάθρο αυτό, χωρίς να ξέρουμε ως σήμερα τη σημασία του. Το ιερό αυτό είχε διαδεχθεί ένα πολύ παλαιότερο. Στα χρόνια του Παυσανία πίστευαν πως μέσα σε αυτό ήταν θαμμένος ο Μενέλαος και η Ελένη, που θεωρούνταν θεοί και τιμόνταν στη Θεράπνη με θυσίες.
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

Η αποκάλυψη των μνημείων του αρχαιολογικού χώρου έγινε με τις ανασκαφές της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής (1910 και εξής), οι οποίες ξανάρχισαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990, κυρίως στο χώρο του θεάτρου και των καταστημάτων.
Τα σημαντικότερα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου είναι: Οι θέσεις μάλλον παρά τα σωζόμενα λείψανα και μερικά ευρήματα από την ανασκαφή που οριοθετούν το χώρο του Ιερού της Χαλκιοίκου Αθηνάς, στην κορυφή (βορειοδυτικό άκρο) της Ακρόπολης. Ο ναός, έργο του αρχιτέκτονα Βαθυκλή από τη Μαγνησία, είχε εσωτερική διακόσμηση με χάλκινα φύλλα (6ος αιώνας π.Χ. και εξής) στην οποία και χρωστάει το όνομά του. Από την επιγραφή του Δαμόνονος (πριν από το 430 π.Χ.) φαίνεται ότι λεγόταν ναός της Αθηνάς Πολιούχου. Ο Παυσανίας προσθέτει ότι ο ναός είχε μείνει ανολοκλήρωτος ως τα χρόνια του Γιτιάδα, ενός ντόπιου τεχνίτη που έφτιαξε τόσο το άγαλμα της θεάς όσο και το ναό της. Ο ναός ήταν άσυλο, όπου κατέφυγαν ο Λυκούργος, ο Παυσανίας και ο Άγης Δ΄.
Το αρχαίο Θέατρο της Σπάρτης στη νότια πλευρά της Ακρόπολης, έργο των πρώιμων αυτοκρατορικών χρόνων. Διασώζεται η ορχήστρα, τα αναλήμματα με επιγραφές των αρχόντων της Σπάρτης στους ρωμαϊκούς χρόνους και τμήμα του κοίλου του μεγάλου θεάτρου. Χρησίμευε κυρίως για δημόσιες συγκεντρώσεις και γιορτές. Το θέατρο δεν είχε μόνιμη σκηνή. Για τις θεατρικές παραστάσεις υπήρχε ξύλινη, κινητή σκηνή, που ήταν εφοδιασμένη με τροχούς για την εύκολη μετακίνησή της. Όλα σχεδόν τα λείψανα του αρχαίου θεάτρου που αποκάλυψαν οι ανασκαφές της αγγλικής σχολής ανήκουν στους ρωμαϊκούς χρόνους. Το κοίλον του σκάφτηκε στο λόφο της ακρόπολης κάτω από το νοτιοδυτικό άκρο του. Τα αναλήμματα του κοίλου έχουν μαρμάρινη επένδυση, η οποία στην ανατολική πάροδο χρησιμοποιήθηκε το 2ο αιώνα μ.Χ. για τη χάραξη πολλών επιγραφών. Το λεγόμενο κυκλικό οικοδόμημα, αγνώστου προορισμού. Κυκλικό κτήριο κτισμένο με πελεκητούς δόμους αλλά και μικρότερες πέτρες. Στη μορφή που σώζεται, αποτελεί ίσως επισκευή των ρωμαϊκών χρόνων, αρχαίου κτηρίου σημαντικού για τη ζωή της Σπάρτης (η Σκιάς;).
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

Κτισμένος σε λόφο του Ταϋγέτου 6 χλμ. ΒΔ της Σπάρτης. Ο Φράγκος ηγεμόνας Γουλιέλμος Β~ Βιλλεαρδουίνος ιδρύει στην κορυφή του λόφου το κάστρο (1249). Οι Βυζαντινοί γίνονται κύριοί του μετά το 1262. Στα μέσα του 14ου αιώνα ο Μυστράς γίνεται έδρα του Δεσποτάτου του Μορέως. Το 1448 εδώ στέφεται τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου ο δεσπότης Κωνσταντίνος ΙΑ~ Παλαιολόγος. Το 1460 ο Μυστράς παραδίδεται στους Τούρκους. Το 1464 ο Σιγισμούνδος Μαλατέστα του Ρίμινι κυριεύει την πόλη, όχι όμως το κάστρο. Ο Μυστράς περιέρχεται για μικρό διάστημα στους Ενετούς (1687-1715). Η τουρκική κυριαρχία επαναλαμβάνεται. Το 1821 ο Μυστράς είναι από τις πρώτες περιοχές της Ελλάδας που απελευθερώνεται.
Tα σημαντικότερα μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα της περιοχής είναι:Οχυρώσεις: Το Φράγκικο κάστρο με τις επάλξεις και τους πύργους είναι έργο του Γουλιέλμου Β΄ Βιλλεαρδουίνου. Τείχη: Διατάσσονται σε δύο ισχυρά οχυρωμένους περιβόλους που ενισχύονται από ψηλούς τετράγωνους πύργους. Μητρόπολη ή Αγιος Δημήτριος: μεικτού αρχιτεκτονικού τύπου ναός, δηλ. τρίκλιτη βασιλική στο ισόγειο με νάρθηκα και κωδωνοστάσιο και σταυροειδής εγγεγραμμένος στον όροφο. Ναός Αγ. Θεοδώρων: έργο των μοναχών Δανιήλ και Παχωμίου, οκταγωνικού τύπου, με πλευρικά παρεκκλήσια, κτισμένος μεταξύ των ετών 1290 και 1295, με τοιχογραφίες του τέλους του 13ου αι.
Οδηγήτρια: έργο του ηγουμένου Παχωμίου, το 1310, μεικτού αρχιτεκτονικού τύπου. Εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες της περιόδου 1312-1322.
Αγία Σοφία: σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με τρούλο, κτίσμα των μέσων του 14ου αι., με παρεκκλήσια και κωδωνοστάσιο.Μονή Περιβλέπτου: το καθολικό είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με τρούλο. Οι τοιχογραφίες του ναού είναι άριστα έργα διαφόρων καλλιτεχνών του τρίτου τέταρτου του 14ου αι. Ευαγγελίστρια: σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με τρούλο, με τοιχογραφίες που χρονολογούνται στην αρχή του 15ου αι. Μονή Παντάνασσας: Εξαιρετικές τοιχογραφίες στον όροφο και στο ιερό, που χρονολογούνται γύρω στα 1430, ενώ αυτές του ισογείου είναι του 18ου αι. Παλάτια των δεσποτών του Μυστρά (Καντακουζηνών-Παλαιολόγων): Μεγάλο κτηριακό συγκρότημα σε σχήμα Γ με διαφορετικής χρήσης κτήρια, κτισμένα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους (13ος-15ος αιώνας).
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

To ιερό της Oρθίας Αρτέμιδος, κτισμένο κοντά στις όχθες του Ευρώτα, στην περιοχή της αρχαίας κώμης των Λιμνών, αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα ιερά της σπαρτιατικής λατρείας σε όλη τη διάρκεια της μακρόχρονης λειτουργίας του και σχετίστηκε από νωρίς με το θεσμό της αγωγής των νέων Σπαρτιατών.
Στα πρώτα χρόνια η λατρευόμενη θεότητα αναφέρεται ως Oρθία και πρέπει να θεωρηθεί ως θεά της σωτηρίας και της γονιμότητας και προστάτιδα της βλάστησης. Αργότερα, η λατρεία της συνδέθηκε με εκείνη της Αρτέμιδος και το ιερό έγινε το θρησκευτικό κέντρο της εκπαίδευσης των νέων για να καταλήξει, κατά τα αυτοκρατορικά χρόνια, χώρος αιματηρών θεαμάτων σύμφωνα με τα ήθη της εποχής. Το ιερό ανασκάφθηκε από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή των Αθηνών (1906-1910). Μπορούμε σήμερα να διακρίνουμε τρία διαφορετικά μέρη του: Το μεγάλο ρωμαϊκό οικοδόμημα (στα αυτοκρατορικά χρόνια το τέμενος της Ορθίας είχα πάρει τη μορφή κυκλικού αμφιθεάτρου, όπου ο ναός κατείχε τη θέση της σκηνής), τα λείψανα ενός βωμού στο κέντρο του χώρου και ένα μέρος του ναού δυτικό. Ο ναός είναι κτίσμα του 6ου αιώνα π.Χ. κατασκευασμένος με αδούλευτες πέτρες. Κάτω από αυτόν βρίσκεται μικρότερος, παλαιότερος ναός, πιθανόν του 9ου αιώνα π.Χ. Η παρουσία του επιβλητικού αμφιθεάτρου φανερώνει πως πολύς κόσμος συνέρρεε εκεί για να παρακολουθήσει τις ιδιότυπες ιεροπραξίες προς τιμή της Ορθίας Άρτεμης.Από το πλήθος των επιγραφών που βρέθηκαν στο χώρο του ναού φαίνεται πως η θεά Ορθία συνδεόταν με την αγωγή των παιδιών της Σπάρτης, ηλικίας μικρότερης των 13 ετών.
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

Στις Αμύκλες, στο λόφο της Αγίας Κυριακής βρίσκεται το φημισμένο Ιερό του Αμυκλαίου Απόλλωνα, πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της αρχαίας Σπάρτης από τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους μέχρι και τα μυκηναϊκά χρόνια. Στο χώρο που τελούνταν κάθε χρόνο η σημαντικότερη ίσως εορτή των Σπαρτιατών, τα Υακίνθια, προς τιμή του Υάκινθου, φίλου του Απόλλωνα. Ο Υάκινθος ήταν ένας προελληνικός θεός της βλάστησης, πάνω στον τάφο του οποίου είχε στηθεί το 13 περίπου μέτρων ξόανο του Απόλλωνα, γνωστό από τις μαρτυρίες των πηγών. Γύρω στα μέσα του 2ου αιώνα μ.Χ. ο Παυσανίας είχε μείνει εκστατικός από τον θρόνο που το περιέβαλε και από τον εντυπωσιακό αριθμό των μυθολογικών παραστάσεων που τον διακοσμούσαν. Για την κατασκευή του λαμπρού όσο και αινιγματικού αυτού μνημείου προς το τέλος του 6ου αιώνα π.Χ. οι Σπαρτιάτες είχαν μετακαλέσει από τη Μαγνησία της Μικρασίας ένα διάσημο τότε αρχιτέκτονα, τον Βαθυκλή.
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

Στη θέση του χωριού Βαφειό περί τα 300 μ. βόρεια από το ύψωμα Παλιοπυργί, όπου υπήρχε κατά τον Χ. Τσούντα η αρχαία πόλη Φάρις, βρέθηκε το 1888 μυκηναϊκός θολωτός τάφος που περιείχε εκτός των άλλων κτερισμάτων και τα δύο χρυσά κύπελλα με τις ανάγλυφες παραστάσεις κυνηγιού αγρίων ταύρων, τα οποία βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Η αρχαία πόλη Φάρις αναφέρεται από τον Όμηρο και ήταν μία από τις έξι πόλεις που αποτελούσαν την αρχαϊκή εξάπολη της Λακωνικής.
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

Τα σημαντικότερα Μνημεία του Αρχαιολογικού Χώρου είναι:Νεκροταφείο θολωτών λαξευτών τάφων της μυκηναϊκής περιόδου, στη θέση “Σπηλιές”. Ο μεγαλύτερος κατασκευάστηκε στα πρώιμα μυκηναϊκά χρόνια (1500 π.Χ. περίπου). Η ακρόπολη της Πελάνας, στην οποία διακρίνονται λείψανα τείχους των ελληνιστικών χρόνων και κατάλοιπα των χρόνων της Φραγκοκρατίας.Στο λόφο “Παλαιόκαστρο”, οι πρόσφατες ανασκαφές έφεραν στο φως λείψανα κατοίκησης των πρωτοελλαδικών χρόνων (2500 π.Χ. περίπου), στην κορυφή της ακρόπολης (ίσως κάποιο ανακτορικό κτίσμα).
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

Αρχαίο ερειπωμένο κτίσμα, το οποίο ονομάζουν «τάφο του Λεωνίδα». Η αρχαία παράδοση τοποθετεί τον τάφο του Λεωνίδα στη Σπάρτη, απέναντι από το θέατρο, πολλοί όμως το αμφισβητούν. Το κτίσμα είναι ένας ναϊσκόμορφος σηκός με δύο χώρους. Εντύπωση προκαλούν οι καλοδουλεμένοι, ορθογώνιοι ογκόλιθοι, που σχεδόν όλοι έχουν ασυνήθεις διαστάσεις.
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

Το «ελληνικό» γεφύρι της Ρασίνας, αποτελεί ένα σημαντικό αρχαιολογικό μνημείο του Ξηροκαμπίου. Λέγεται πως είναι το αρχαιότερο σε λειτουργία γεφύρι της Ευρώπης. Έχει κτιστεί από τους Σπαρτιάτες, την εποχή που ο Αύγουστος (τέλη 1ου π.χ. αιώνα) τους παραχώρησε την Καρδαμύλη ως επίνειο. Ονομάστηκε από τους χριστιανούς «Ελληνικό», έργο δηλαδή των αρχαίων ελλήνων και από τους κατοίκους της γύρω περιοχής «Καμάρα». Ο λαός το συνδύασε με την φυγή προς την Τροία της ωραίας Ελένης και την εμφάνιση τη νύχτα του φαντάσματος της γυναίκας του πρωτομάστορα, η οποία θυσιάστηκε για να θεμελιωθεί το γεφύρι…
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

Ο Ταΰγετος είναι ένα από τα μεγαλύτερα βουνά της Ελλάδας, με ύψος 2.404 μέτρα. Τα όμορφα δάση της μέσης ορεινής ζώνης του, οι θάμνοι και τα αρωματικά φρύγανα στα χαμηλότερα μέρη του βουνού, οι ρεματιές με τα πλατάνια, τα φαράγγια και οι χαράδρες του είναι τα στοιχεία του τοπίου που θα γοητεύσουν τον επισκέπτη. Ψηλότερη κορυφή του βουνού, αλλά και της Πελοποννήσου, είναι ο Προφήτης Ηλίας, με το ομώνυμο εκκλησάκι που κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου συγκεντρώνει πολλούς προσκυνητές.
Άλλες κορυφές του βουνού είναι το Σιδηρόκαστρο (2.340 μ.), το Σπανακάκι (2.024 μ.), η Νεραϊδοβούνα (2.020 μ.), τα Γούπατα (2.031 μ.), το Κουφοβούνι (1.850 μ.), το Χαλασμένο Βουνό (2.204 μ.) κ.ά.
Οι ανατολικές πλαγιές του βουνού σχηματίζουν πολλές χαράδρες, οι οποίες τροφοδοτούν με νερό τον Ευρώτα.
Η περιοχή έχει ενταχθεί στο δίκτυο βιοτόπων Natura 2000 και έχουν γίνει σημαντικά έργα υποδομής, για την ανάπτυξη τουρισμού ήπιας μορφής (οικοτουρισμού). Επίσης, η περιοχή υπάγεται στις σημαντικές για τα πουλιά περιοχές της χώρας μας (Important Bird Areas). Η περιοχή του κεντρικού Ταΰγετου έχει προταθεί να ενταχθεί στα Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας, ως προστατευόμενη περιοχή, με σπάνια είδη ζώων και φυτών και με τοπία και οικοσυστήματα που παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον.
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

O Πάρνωνας ή Μαλεβός είναι χαμηλότερος από τον Ταΰγετο, αλλά εξίσου γοητευτικός, κατάφυτος από πεύκα και έλατα, με την ψηλότερη κορυφή του, τη Μεγάλη Τούρλα ή Κρόνιο, να φτάνει τα 1.934 μ. Πανέμορφα οροπέδια, φαράγγια άγριας ομορφιάς και βαθιές κοιλάδες συνθέτουν εδώ ένα τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς. Το μήκος του ξεπερνά τα 100 χλμ., αρχίζοντας από το οροπέδιο της Τεγέας, βόρεια, και φτάνοντας έως τον κάβο Μαλιά. Ο ποταμός Οινούντας ή Κελεφίνα, στις δυτικές πλαγιές του, καταλήγει στον Ευρώτα, κοντά στη Σπάρτη. Τα δάση του Πάρνωνα σχηματίζονται από τρία είδη κωνοφόρων: το Έλατο (Abies cephalonica), το Μαυρόπευκο (Pinus nigra) και το σπάνιο Δενδρόκεδρο (Juniperus drupacea), καθώς και από βελανιδιές, πλατάνια και χαρουπιές. Στα σύνορα με την Αρκαδία γύρω από τη μονή της Μαλεβής υπάρχει δάσος από δενδρόκεδρα, το οποίο έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο της φύσης και έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000.
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

O Eυρώτας έχει τις πηγές του στην περιοχή της Μαντινείας, στην Αρκαδία. Μετά από μια διαδρομή 82 χιλιομέτρων, κατά τη διάρκεια της οποίας δέχεται νερά από αρκετούς παραποτάμους, εκβάλλει στο μυχό του Λακωνικού κόλπου, σχηματίζοντας δέλτα.Tο Δέλτα του ποταμού Ευρώτα αποτελεί έναν από τους τελευταίους σημαντικούς υγροβιότοπους στη νότια Ελλάδα. Όλο το μήκος της παραλίας του Ευρώτα αποτελεί έναν από τους τελευταίους τόπους αναπαραγωγής της θαλάσσιας χελώνας Καρέττα καρέττα στη Μεσόγειο. Στη ζώνη των αμμόλοφων, τη μεγαλύτερη στη νότια Πελοπόννησο, συναντώνται σπάνια είδη φυτών, όπως το Linum phitosianum, είδος μοναδικό στον κόσμο. Ο Ευρώτας είναι βατός στον επισκέπτη σε πολλά σημεία. Το χειμώνα, όταν έχει αρκετό νερό, πολλοί φίλοι του ποταμίσιου κανό επιδίδονται στο προσφιλές τους σπορ από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο. Ξεκινούν από την περιοχή της Βορδόνιας, στρίβοντας δεξιά στον κεντρικό δρόμο μετά το 2ο μικρό γεφυράκι μετά τον Καραβά. Ακόμη, βατός είναι και στην περιοχή του Πυρί, στρίβοντας αριστερά, ένα χιλιόμετρο μετά το στρατόπεδο του ΚΕΕΜ, όπου δείχνει η πινακίδα προς Αερολιμένα, στο δρόμο Σπάρτης-Γυθείου. Στον υγροβιότοπο έχουν καταγραφεί 210 είδη, που περιλαμβάνουν υδρόβια αλλά και αρπακτικά πουλιά. Η περιοχή, παρά την εκτεταμένη ανθρώπινη παρέμβαση, έχει χαρακτηριστεί ως «Σημαντική για τα Πουλιά Περιοχή της Ελλάδας» από την Ελληνική Oρνιθολογική Εταιρεία, με την ευθύνη της οποίας λειτουργεί ο Περιβαλλοντολογικός σταθμός Ευρώτα ακριβώς νότια από τη Σκάλα, στο δρόμο του Λέημονα, Η πρόσβαση είναι εύκολη, από τον κύριο δρόμο Γυθείου-Νεάπολης. Για επισκέψεις, τηλ. +30 693 2888757, +30 210 8228704.
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

Η πρώτη αρχαιολογική συλλογήιδρύθηκε στη Σπάρτη, το 1833,από τον Γερμανό αρχαιολόγο Ludwig Ross και στεγάστηκε στην εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα. Σύντομα όμως καταστράφηκε από πυρκαγιά καιδημιουργήθηκε εκ νέου το 1872 από τον Έφορο Αρχαιοτήτων Παναγιώτη Σταματάκη, ο οποίος περισυνέλεξε 288 αρχαία αντικείμενα, που αποτέλεσαν τον πυρήνα των ευρημάτων του λίγο αργότερα οικοδομηθέντος μουσείου.
Ο πλούτος των ευρημάτων, καθώς και η αγάπη τους για την ιστορία της περιοχής τους, οδήγησε μια ομάδα φιλάρχαιων Σπαρτιατών στην ίδρυση του «Συλλόγου Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης – Παναγιώτης Σταματάκης», το 1997, τιμώντας έτσι τον ιδρυτή του Μουσείου Σπάρτης και παράλληλα έναν εκ των πρωτοπόρων της ελληνικής αρχαιολογίας στο σύνολο της.Ο σύλλογος δραστηριοποιείται με ποικίλες εκδηλώσεις,προωθώντας την ίδρυση νέουμουσείου στο κτήριο του ΧΥΜΟΦΙΞ, και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων της Σπάρτης και της Λακωνίας.
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

Η Κουμαντάρειος Πινακοθήκη Σπάρτης στεγάζεται σε ένα αξιόλογο νεοκλασικό αρχοντικό των αρχών του εικοστού αιώνα. Αποτελεί δωρεά της Ντόλλυ Γουλανδρή και του αδελφού της Γεωργίου Κουμάνταρου προς τιμήν του φιλότεχνου πατέρα τους, Ιωάννη Κουμάνταρου, ο οποίος ονειρευόταν να ιδρύσει Πινακοθήκη στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Η Κουμαντάρειος Πινακοθήκη εγκαινιάστηκε το 1982 και λειτουργεί ως παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης.
Η Πινακοθήκη περιλαμβάνει μόνιμη έκθεση – δεκατέσσερις ελαιογραφίες δυτικοευρωπαίων ζωγράφων από τις τελευταίες δεκαετίες του δέκατου έκτου έως τις αρχές του εικοστού αιώνα – δωρεά του Ιωάννη Κουμάνταρου. Ο αριθμός των έργων της συλλογής είναι μικρός, ωστόσο προϊδεάζει για την πλούσια εξέλιξη της προσωπογραφίας, της τοπιογραφίας, της ηθογραφίας και της νεκρής φύσης. Περιοδικές εκθέσεις με έργα από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης. Στόχος των εκθέσεων αυτών είναι η γνωριμία του κοινού με τη νεοελληνική ζωγραφική.
Φιλοξενία εκθέσεων που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την τοπική κοινωνία.
Προτεραιότητα δίδεται στον εκπαιδευτικό ρόλο της Πινακοθήκης. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα, απευθύνονται στους μαθητές/μαθήτριες όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης και σε ειδικές ομάδες κοινού. Τα παιδιά εργάζονται με φυλλάδια και προτεινόμενες δραστηριότητες που λαμβάνουν υπόψη τους το αναλυτικό σχολικό πρόγραμμα. Η σκοποθεσία των εκπαιδευτικών προγραμμάτων ορίζεται κάθε φορά από την ηλικία, τα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητες της ομάδας. Γενικά τα προγράμματα αποσκοπούν στη γλωσσική, νοητική, συναισθηματική, ηθική και κυρίως αισθητική καλλιέργεια των μελών της ομάδας. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες εκτείνονται και εκτός των φυσικών ορίων της Πινακοθήκης. Ιδιαίτερη σημασία έχει ο εκπαιδευτικός διάλογος που έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στην Πινακοθήκη και σε άλλα ιδρύματα του εξωτερικού, όπως τα προγράμματα που πραγματοποιούνται σε συνεργασία με το Τμήμα της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon των Ηνωμένων Πολιτειών καθώς και με πανεπιστήμιο του Ισραήλ. Πολλά από τα προγράμματα έχουν δημοσιευθεί σε έντυπα της Ελλάδας και του εξωτερικού και έχουν ανακοινωθεί σε εθνικά και διεθνή συνέδρια.
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη

Το Μουσείο της Ελιάς και του Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη έχει ως κύριο σκοπό να αναδείξει τον πολιτισμό και την τεχνολογία της ελιάς και της ελαιοπαραγωγής, που συνδέεται άρρηκτα με την ελληνική, και γενικότερα τη μεσογειακή ταυτότητα. Είναι μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα και βρίσκεται στην καρδιά της Λακωνίας, μιας από τις κύριες ελαιοπαραγωγούς περιοχές της χώρας μας.
Στον άνω όροφο παρουσιάζονται οι πρώτες μαρτυρίες για την ελιά στον ελλαδικό χώρο, η συμβολή της στην οικονομία, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι τον 20ό αιώνα, ο ρόλος της στη διατροφή, τη φροντίδα του σώματος (καλλωπισμός, φαρμακευτικές χρήσεις), τον φωτισμό, ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη συμβολική διάσταση που προσλαμβάνει στη θρησκεία, τη μυθολογία, τα ήθη και τα έθιμα. Η ενότητα κλείνει με μια σύντομη παρουσίαση της θέσης της ελιάς στην τέχνη. Το ταξίδι αρχίζει με τα παλαιότερα ευρήματα που αποδεικνύουν την παρουσία ελαιόδενδρου στην Ελλάδα: σπάνια απολιθωμένα φύλλα ελιάς, ηλικίας περίπου 50.000-60.000 ετών, που βρέθηκαν στην καλντέρα της Σαντορίνης. Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες απαντούν ήδη από τον 14ο αιώνα, σε πινακίδες Γραμμικής Β γραφής.
Η ιδιότητα του λαδιού να καλύπτει ποικίλες και διαφορετικού χαρακτήρα ανάγκες, το κατέστησε ως ένα από τα πλέον σημαντικά αγροτικά προϊόντα, με καθοριστικό ρόλο στην οικονομία κάθε ιστορικής περιόδου.
Η θέση της ελιάς και του λαδιού στη διατροφή παρουσιάζεται σε ξεχωριστή ενότητα. Μία σειρά άλλων ξεχασμένων πια χρήσεων του λαδιού αποκαλύπτεται επίσης μέσα από πινακίδες και εκθέματα (φωτισμός, φροντίδα του σώματος, καλλωπισμός). Η σημασία της ελιάς και του λαδιού στη ζωή των Ελλήνων αποκαλύπτεται ανάγλυφα μέσα από τους πολλούς συμβολισμούς, τους τρόπους λατρείας και τα λαϊκά δρώμενα, ήδη από την προϊστορική περίοδο ως τις μέρες μας. Τα ελάχιστα δείγματα αρχαίας και σύγχρονης τέχνης που περιέχονται στο Μουσείο καταδεικνύουν ότι η ελιά υπήρξε μια συνεχής πηγή έμπνευσης για τους έλληνες καλλιτέχνες.
Ο κάτω όροφος του Μουσείου είναι αφιερωμένος στην εξέλιξη της τεχνολογίας παραγωγής του ελαιολάδου από την αρχαιότητα έως την πρωτοβιομηχανική περίοδο. Μέσα στο μουσείο εκτίθεται η τεχνολογία των μεταβυζαντινών μηχανισμών. Ένα ζωοκίνητο ελαιοτριβείο από τη Λευκάδα τεκμηριώνει την επιβίωση της ζωοκίνησης κατά τον 20ό αι. Ένα ξύλινο διπλό πιεστήριο με βαρούλκο έχει μεταφερθεί από το γειτονικό Ξηροκάμπι. Έμφαση έχει δοθεί στην αναπαράσταση των μηχανοκίνητων ελαιοτριβείων (υδροκίνητο, ατμοκίνητο, πετρελαιοκίνητο και ηλεκτροκίνητο) σε μεγάλες κινούμενες μακέτες. Και επειδή η περιποίηση του σώματος συνεχίζει να σχετίζεται με το λάδι, μία ενότητα της έκθεσης είναι αφιερωμένη στη σαπωνοποιία, οικιακή και βιομηχανική. Από το μεγάλο χαρανί που ακόμη χρησιμοποιούν οι παλιές νοικοκυρές των ελαιοπαραγωγών περιοχών για να κάνουν σαπούνι περνάμε στα σαπουνοκάζανα των βιομηχανιών.
Δείτε τη διαδρομή από το Lakonia Hotel σε χάρτη